Rzeźba a przestrzeń. Rozmowa z Michałem Jackowskim.

Michał Jackowski: Zainteresowanie rzeźbą zrodziło się z fascynacji pracami Michał Anioła jeszcze w wieku szkolnym, w liceum. Najbardziej inspirowały mnie nieskończone prace „Niewolników” tego renesansowego mistrza, gdzie proces wykuwania został przerwany, dzięki czemu ukazane zostały zmagania artysty z twardą materią. W tych realizacjach ślady dłut i nieusunięta jeszcze masa kamienia grały równie ważną rolę, co wyłaniająca się z niego figura. Ta emanująca energia non finito fascynuje mnie do dziś. Jednakże wówczas, w latach szkolnych, już sam proces tworzenia w kamieniu był dla mnie tajemnicą, misterium, które miało w przyszłości stać się częścią mnie.

Michał Jackowski: Rzeźba jest obiektem, przestrzenią zamkniętą w materiale i w taki też sposób wpływa na otoczenie. Obraz jest natomiast czymś w rodzaju iluzji. Z rzeźbą można wejść w niemal fizyczny kontakt, gdyż zaprasza ona odbiorcę do ruchu w przestrzeni, kusi do dotknięcia. Ta niesamowita chęć poczucia twardej materii pod palcami jest często obezwładniająca. Rzeźba żyje wraz ze światłem, zmienia się, ma nieskończona ilość profili. Inaczej działa z bliska, inaczej jako element przestrzeni. Tymczasem obraz nie niesie ze sobą tego typu wrażeń.

Antyk stanowi dla mnie uniwersalny język sztuki. Posługuję się nim z tych samych przyczyn, z jakich świat posługuje się językiem angielskim. Jednak pragnę przemawiać do współczesnego człowieka, dlatego też prace z cyklu „Antic Games” posiadają również nowoczesne elementy. Antyk przybiera tu funkcję estetycznej przynęty, zaproszenia, by móc odpowiedzieć na aktualne pytania. Chciałbym w swojej twórczości rozwijać zdolność łączenia tradycji ze współczesną treścią. W mojej sztuce mam zamiar posługiwać się językiem antyku, dopóki będzie mi on potrzebny do kontaktu z odbiorcą. Teraz jest dość istotny.

Najczęsciej temat pracy i jej kompozycja. Niektóre prace mogą być kameralne i powiększenie ich byłoby megalomanią, inne z kolei, gdy są małe wyglądają tylko jak szkice czekające na powiększenie.  Część prac wykonuję póki co w mniejszej skali i marzę że znajdzie się ktoś (kupiec, inwestor), kto zechce nadać jej właściwą wielkość. Na dzień dzisiejszy nie stać mnie na realizację moich kompozycji w takim formacie, w jakim bym chciał. Wykonanie dużej pod względem rozmiarów rzeźby to często miesiące pracy, a także spory koszt. Niekiedy o jej formacie decyduje miejsce przeznaczenia. Wtedy realizuję obiekt przystosowany do konkretnej przestrzeni, to ona wówczas rzuca mi wyzwanie.

Uważam, że sposób prezentacji rzeźby ma kluczowe znaczenie, ponieważ decyduje on o finalnym odbiorze dzieła. Szczególnie ważne jest światło - to ono je eksponuje, podkreśla lub deformuje i spłaszcza. Światło współtworzy rzeźbę. Można porównać je do twarzy aktora na scenie. Jeśli oświetli się ją z dołu, ostro - horror, jeśli naturalnie i miękko z góry - sielanka. Każdą rzeźbę można eksponować w wielu odsłonach, ponieważ światło daje wiele możliwości jej interpretacji w przestrzeni.

W tej chwili wszystkie prace powstają z myślą o wnętrzach, intymnej atmosferze oraz kameralnym odbiorze. W tym roku wykonam w marmurze dyptyk składający się z prac „Screem of Earth” i „Self destructive”, które będą mierzyć ok 2m. Jest to jednak wciąż skala, możliwa do zaprezentowania zarówno we wnętrzu, jak i w obrębie większej przestrzeni, w zależności od tego jaki mają wywierać wpływ na odbiorcę.

Sztuka znacznie wpływa na zmianę przestrzeni, a zwłaszcza rzeźba. W mieście, w parku, ogrodzie trójwymiarowy obiekt nadaje kontekst, zamyka osie - jest jak odkrycie tajemniczego zakątka. W dużych zamkniętych przestrzeniach wprowadza nastój, może przyciągać ku sobie z dalszych jej części, skupia przy sobie jak źródło. W mniejszych wnętrzach działa natomiast prawie jak osoba, niemy towarzysz.

Praca rzeźbiarza ma wiele etapów, więc przestrzeń powinna być dostosowana do wszystkich z nich. Kiedy pracuję nad pomysłem, lubię znajdować się w niewielkim przytulnym pokoju z dużym oknem witryną. Wówczas ważne jest dla mnie, abym mógł odciąć się od świata, zamknąć drzwi mając jednocześnie dużo światła, najlepiej także z góry. W takiej przestrzeni lubię rysować, robić szkice w glinie, pracować z żywym modelem. Po skończonej pracy nad kompozycją rzeźby należy zastanowić się nad materiałem oraz formatem. Potrzebuję wówczas dużej, jasnej przestrzeni, minimum 7m wysokości, ze świetlikami w dachu, z drewnianą konstrukcją sufitu. Konieczny jest również aneks z narzędziami oraz składzik na gipsy, silikony itp. Dużym udogodnieniem jest wielka brama, dzięki czemu można latem otworzyć całą ścianę. Przestrzeń do pracy nad realizacją pomysłu rzeźby musi mierzyć ok 150m kw. Warto w niej ulokować schody pod sufit, aby móc spojrzeć na pracę z góry. Z kolei na górze mam biurko, regały z książkami, ekspres do kawy. Przed pracownią zaś duży plac, by kilkadziesiąt ton marmurowych bloków mogło grzać się w słońcu, czekając na swoją kolej. To marzenie o idealnej pracowni zostało już przeze mnie zrealizowane. Byłoby wspaniale, gdyby jeszcze z jednego okna było widać kamieniołomy w Carrarze, a z drugiego brzeg morza.